De onderzoeksvraag is de vraag waar je onderzoek daadwerkelijk om draait. In je scriptie ga je antwoord geven op deze vraag. Allereerst moet deze ‘specifiek’ zijn. Dat wil zeggen dat je het algemene probleem dat je in de aanleiding, de probleemstelling en de hoofdvraag hebt besproken, moet specificeren. Het is alsof je het grote probleem als het ware ‘kleiner’ gaat maken. Als je het gehele probleem immers gaat onderzoeken, dan moet je zoveel uitleggen en onderzoeken dat je scriptie bijna per definitie vaag en oppervlakkig blijft. Ten tweede is je onderzoeksvraag ‘relevant’. Relevant betekent ‘van betekenis’, ‘belangrijk’. Wat jij in je scriptie gaat vertellen is dus van betekenis, het doet ter zake. Om te weten of je onderzoeksvraag relevant is, moet je jezelf de vraag stellen waarom je nou precies deze vraag wil gaan beantwoorden. Wie maakt het uit dat jij deze scriptie schrijft? Wie heeft er iets aan de uitkomst van je onderzoek?

Het is erg belangrijk dat je een goede onderzoeksvraag formuleert. Het vormt immers de basis van je gehele scriptie. Als je een onduidelijke onderzoeksvraag hebt, zal het erg moeilijk worden een goede scriptie te schrijven. Afstudeerbegeleider kan je helpen bij het opstellen van een goede onderzoeksvraag of klik hier voor een uitgebreide uitleg.

Om deze reden moeten we eerst probleemanalyse doen. Deze bestaat vaak uit een interne en externe analyse van het bedrijf in kwestie. In de probleemanalyse zullen verschillende manieren om de hoofdvraag te onderzoeken naar voren komen. De afzet van product Y kan je bijvoorbeeld verhogen middels het verbeteren van de marketingstrategie, een verbetering van het product zelf, of het kiezen van een nieuwe afzetmarkt, et cetera. Dit zijn allerlei invalshoeken waarover je stuk voor stuk een aparte scriptie kan schrijven.

Godzijdank hoef je al deze onderzoeksvragen niet beantwoorden. In dat geval zou je afstudeermoment nog ver weg zijn.. Je kiest dus één van de verschillende mogelijke onderzoeksvragen. Maar dit betekent wel dat je een onderbouwde keuze moet maken! Kies daarom de onderzoeksvraag die: (1) urgent is, en (2) bij je opleiding past.

Nadat je je onderzoeksvraag gekozen hebt, formuleer je bijbehorende deelvragen. Deze deelvragen geven samen antwoord op je onderzoeksvraag. De deelvragen bepalen voor een groot deel de structuur van je scriptie.

Let op: Bovenstaande beschrijving is vooral van toepassing op een HBO scriptie. Bij een WO scriptie is er vaak geen onderscheid te vinden tussen een hoofdvraag en een onderzoeksvraag. Er is slechts één overkoepelende vraag die wisselend wordt aangeduid als hoofdvraag, onderzoeksvraag (research question) of centrale vraag. In WO scripties volgt deze vraag na een beschrijving van eerder onderzoek over de te onderzoeken relatie (i.e. literatuurstudie) en een beschrijving van wat er in de literatuur nog mist (i.e. wetenschappelijke relevantie: ook wel aangeduid als je research of knowledge gap). 

Meer weten over de onderzoeksvraag? Check de volgende pagina’s:

• Onderzoeksvraag: waar helpt Afstudeerbegeleider je bij?
• Onderzoeksvraag: hoe helpt Afstudeerbegeleider je daarbij?
• Onderzoeksvraag: een voorbeeld

In een HBO scriptie volgt de onderzoeksvraag uit de probleemanalyse. Deze analyse heeft inzicht gegeven in welke benadering van de hoofdvraag het meest urgent en relevant is. Je onderbouwt hier dus je keuze voor jouw onderzoeksvraag.

In een WO scriptie staat de onderzoeksvraag aan het einde van de introductie. Hierin heb je het eerder onderzoek met betrekking tot de door jou te onderzoeken relatie beschreven en aangegeven welke ‘gap’ er nog bestaat in de literatuur. Deze gap leidt vervolgens tot de onderzoeksvraag. 

Benieuwd hoe wij van team Afstudeerbegeleider je kunnen helpen met het succesvol afronden van je scriptie? Bekijk deze pagina eens! Of check deze pagina om informatie te vinden over onze nakijkservice.

De onderzoeksvraag moet aan een aantal eisen voldoen. Let daarbij in ieder geval op de volgende punten:

• De onderzoeksvraag is correct afgeleid van de probleemstelling. 

Voor het opstellen van een goede onderzoeksvraag is het belangrijk dat je deze afleidt van een specifieke probleemstelling. De belangrijkste elementen uit je probleemstelling zullen namelijk altijd terugkomen in je onderzoeksvraag. Om meer te lezen over het formuleren van een goede probleemstelling, klik hier!

De onderzoeksvraag bestaat uit één vraag (dus niet tweeledig). 

Het is belangrijk dat je onderzoeksvraag uit één vraag bestaat en dus niet tweeledig is. Een voorbeeld van een tweeledige vraag is: 

“Wat zijn de wensen en behoeften van de doelgroep met betrekking tot de promotie van product Y en welke marketingstrategie past daar het beste bij?”

Deze vraag kan ook op zo’n manier worden gesteld dat hij bestaat uit slechts één vraag, bijvoorbeeld:

“Welke marketingstrategie is het meest geschikt voor het vergroten van de afzet van  product Y op basis van de wensen en behoeften van de doelgroep?”

• De onderzoeksvraag is geen gesloten vraag.

De onderzoeksvraag moet niet te beantwoorden zijn met ja of nee. Zie hieronder een voorbeeld van een gesloten vraag en een open vraag met hetzelfde onderwerp, maar dan geformuleerd als enkelvoudige vraag. 

“Bestaat er een personeelstekort bij bedrijf X?” 

“Welke financiële en management gerelateerde factoren verklaren het personeelstekort bij bedrijf X?”

• De onderzoeksvraag is objectief geformuleerd. 

Let erop dat je onderzoeksvraag jouw eigen mening niet laat doorschemeren. 

“Waarom is het beleid van de Europese Unie met betrekking tot de vluchtelingencrisis zo ineffectief?”

“Wat zijn de voor en nadelen van het beleid van de Europese Unie met betrekking tot de vluchtelingencrisis?”

• De onderzoeksvraag moet specifiek zijn. 

Vermijd vaagheid in je onderzoeksvraag. Zie hieronder een voorbeeld van een vage en een meer specifieke onderzoeksvraag over hetzelfde onderwerp:

“Hoe werd de samenwerking bij bedrijf X beïnvloed?”

“Welke factoren werkten bevorderlijk en remmend voor de samenwerking tussen afdeling A en afdeling B bij bedrijf X? 

Het formuleren van de juiste onderzoeksvraag is misschien wel het moeilijkste deel van je scriptie. Hier komen vele overwegingen bij elkaar; “wat is relevant voor mijn opleiding?”, “wat wil de opdrachtgever dat ik voor hem/haar onderzoek?”, “wat vind ik zelf interessant?”, “is de vraag wel specifiek genoeg?”, “hoe maak ik van mijn meervoudige vraag een enkelvoudige vraag?”. Dit zijn allemaal kwesties waar je mee kunt worstelen tijdens het formuleren van je onderzoeksvraag. 

Bij Afstudeerbegeleider kunnen we je hierbij helpen. We kijken eerst naar welke elementen je vraag in ieder geval moet bevatten, op basis van de eisen vanuit je opleiding, de eisen van je opdrachtgever, je eigen interesses en de haalbaarheid. Daarna gaan we aan de slag met het daadwerkelijk op papier zetten van je vraag en stellen we jou veel vragen waarbij je we in de goede richting sturen. Op die manier heb jij na de begeleiding genoeg handvatten om een objectieve, enkelvoudige, specifieke, open onderzoeksvraag te formuleren.